越南语数字

本页面有越南语的喃字，操作系统及浏览器須支持特殊字母与符号才能正確显示为喃字，否则可能變成乱码、问号、空格等其它符号。

越南語數字是在越南語中使用的數字系統。越南语中有两套数字系统，分别是汉越数字系统（汉字词）和纯越数字系统（固有词）。

概观[编辑]

在漢字文化圈的語言中，日語跟朝鮮語至今依然並用著兩套數詞（固有數詞跟漢源數詞），並且大量的數字概念的表達方式都已漢化。而越南語雖然也存在兩套數詞，但其中的漢越數詞系統并沒有被經常使用，一到千的數詞依然常采用自己固有的表達方式，僅有少量的數字概念的表達方式漢化，如「triệu」（1000000）采用的是漢越數詞「兆」。

由于越南语存在两套书写系统（分别是汉喃文〔主要在近代以前使用〕和国语字文〔主要在近现代使用〕），因此数字的写法也有两种方式。在汉喃书写系统中，汉越词数字系统采用汉字表记，纯越词数字系统采用喃字表记；在国语字书写系统中，该两套数字系统皆使用国语字表记。

基本数字[编辑]

越南语基本数字的特點包括如下几个方面：

與其他漢字文化圈的國家（中國、日本、韓國、朝鮮）不同，越南語數字采用千位分隔，而其他漢字文化圈國家都是萬位分隔。如：「123123123」在越南語中表記為「𠬠𤾓𠄩𨒒𠀧兆𠬠𤾓𠄩𨒒𠀧𠦳𠬠𤾓𠄩𨒒𠀧／một trăm hai mươi ba triệu một trăm hai mươi ba nghìn (ngàn) một trăm hai mươi ba」，即「123兆（百万）123𠦳（千）123^[1]」，即千位分隔；而在汉语、日语和朝鲜语中，则使用「1亿2312万3123」的万位分隔的数字命名法。
- 越南语的千分位符号采用句点（.）。
越南語雖然有兩套數字系統，但漢越數字系統並不經常使用，僅在1000後的數字中開始使用「vạn／萬」（10000）、「ức／億」（100000）、「triệu／兆」（1000000）、「tỷ／秭」（1000000000）等漢越詞數字。這些漢越詞數字所代表的數值沿用了中國古代「下數^[2]」的數字命名法，即從萬（10⁴）開始，每十倍變更一次數位名，「億」代表「10⁵」、「兆」代表「10⁶」等等。【參考：中文数字#大數系統】
「vạn／萬」（10000）和「ức／億」（100000）这两个汉越数词，现在较少使用。
一個數字的命名混用漢越系統與純越系統的現象普遍存在。如：10,000,000為「mười triệu／𨒒兆」，其中「triệu／兆」屬于漢越系統，「mười／𨒒」屬于純越系統。

數值	常用		汉越词系統		纯越词系統		備注
數值	漢字或喃字	国语字	漢字	国语字	喃字	國語字	備注
0	空	không	空 ‧ 〇（零）	không ‧ linh	【無】	【無】	外來語的「zêrô (zêro、dê-rô)」常在物理學相關場合使用。
1	𠬠	một	一（壹）	nhất	𠬠	một
2	𠄩	hai	二（貳）	nhì	𠄩	hai
3	𠀧	ba	三（叄）	tam	𠀧	ba
4	𦊚	bốn	四（肆）	tư	𦊚	bốn	在序數詞中，漢越系統的「tư／四」常優先使用；当「4」出现在20以後的数字的个位上时，多使用汉越系统的「tư／四」。
5	𠄼	năm	五（伍）	ngũ	𠄼	năm	河内常将末位的五读成 lăm，防止与表示年份的 năm（𢆥）混淆。
6	𦒹	sáu	六（陸）	lục	𦒹	sáu
7	𦉱	bảy	七（柒）	thất	𦉱	bảy	「𦉱」在某些越南語方言中也讀作「bẩy」。
8	𠔭	tám	八（捌）	bát	𠔭	tám
9	𠃩	chín	九（玖）	cửu	𠃩	chín
10	𨒒	mười	十（拾）	thập	𨒒	mười
100	𤾓 ‧ 𠬠𤾓	trăm ‧ một trăm	百（佰）	bách	𤾓 ‧ 𠬠𤾓	trăm ‧ một trăm	漢越系統的「bách／百」常在漢越詞中充當一個語素，而極少做為數學意義上的數字使用。如：「bách phát bách trúng／百發百中」。
1.000	𠦳 ‧ 𠬠𠦳	nghìn (ngàn) ‧ một nghìn (ngàn)	千（仟）	thiên	𠦳 ‧ 𠬠𠦳	nghìn (ngàn) ‧ một nghìn (ngàn)	漢越系統的「thiên／千」常在漢越詞中充當一個語素，而極少做為數學意義上的數字使用。如：「thiên kim／千金」。「nghìn」是越南北方同時也是標準的讀法，「ngàn」是越南南方的讀法。
10.000	𨒒𠦳	mười nghìn (ngàn)	萬 ‧ 𠬠萬	vạn ‧ một vạn	𨒒𠦳	mười nghìn (ngàn)	「một vạn／𠬠萬」中的「một／𠬠」為純越（固有詞）語素。
100.000	𤾓𠦳 ‧ 𠬠𤾓𠦳	trăm nghìn (ngàn) ‧ một trăm nghìn (ngàn)	億 ‧ 𠬠億 ‧ 𨒒萬	ức ‧ một ức ‧ mười vạn^[3]	𤾓𠦳 ‧ 𠬠𤾓𠦳	trăm nghìn (ngàn) ‧ một trăm nghìn (ngàn)	「mười vạn／𨒒萬」「một ức／𠬠億」中的「mười／𨒒」「một／𠬠」為純越（固有詞）語素。
1.000.000	兆 ‧ 𠬠兆	triệu ‧ một triệu	兆 ‧ 𠬠兆 ‧ 𠬠𤾓萬	triệu ‧ một triệu ‧ một trăm vạn^[4]	【無】	【無】	「một triệu／𠬠兆」「một trăm vạn／𠬠𤾓萬」中的「một／𠬠」「trăm／𤾓」為純越（固有詞）語素。
10.000.000	𨒒兆	mười triệu	𨒒兆	mười triệu	【漢越系統與純越系統混用】	【漢越系統與純越系統混用】	「mười triệu／𨒒兆」中的「mười／𨒒」為純越（固有詞）語素。
100.000.000	𤾓兆	trăm triệu	𤾓兆	trăm triệu	【漢越系統與純越系統混用】	【漢越系統與純越系統混用】	「trăm triệu／𤾓兆」中的「trăm／𤾓」為純越（固有詞）語素。
1.000.000.000	秭	tỷ	秭^[5]	tỷ	【無】	【無】

其他數字[编辑]

數值	漢喃表記	國語字表記	備注
11	𨒒𠬠	mười một
12	𨒒𠄩 ‧ 𠬠佐	mười hai ‧ một tá	「một tá／𠬠佐」常在與數學相關的場合使用，其中「tá」為外來語（dozen，打）
14	𨒒𦊚 ‧ 𨒒四	mười bốn ‧ mười tư	「mười tư／𨒒四」常在與文學相關的場合使用，其中「tư／四」為漢越詞。
15	𨒒𠄻	mười lăm	此處的「5」發音做「lăm」。
19	𨒒𠃩	mười chín
20	𠄩𨒒 ‧ 𠄩𨔿	hai mươi ‧ hai chục
21	𠄩𨒒𠬠	hai mươi mốt	從21到91的數字中的「1」發音做「mốt」。
24	𠄩𨒒四	hai mươi tư	当「4」出现在20以後的数字的个位上时，多使用汉越系统的「tư／四」。
25	𠄩𨒒𠄻	hai mươi lăm	此處的「5」發音做「lăm」。
50	𠄼𨒒 ‧ 𠄼𨔿	năm mươi ‧ năm chục	當「𨒒」（10）出現在20以後的數字中時，其讀音變為「mươi」。
101	𠬠𤾓零𠬠 ‧ 𠬠𤾓𥘶𠬠	một trăm linh một ‧ một trăm lẻ một	「một trăm linh một／𠬠𤾓零𠬠」是標準用法，同時也是越南北方的常用形式，其中的「linh／零」為漢越語素；「một trăm lẻ một／𠬠𤾓𥘶𠬠」是越南南方的常用形式。
1001	𠬠𠦳空𤾓零𠬠 ‧ 𠬠𠦳空𤾓𥘶𠬠	một nghìn (ngàn) không trăm linh một ‧ một nghìn (ngàn) không trăm lẻ một	當百位上的數字為「0」時，則需使用「không trăm／空𤾓」來表記。
10055	𨒒𠦳空𤾓𠄼𨒒𠄻	mười nghìn (ngàn) không trăm năm mươi lăm

当「1」出现在20以後的数字的个位上时，其发音做「mốt」。
当「4」出现在20以後的数字的个位上时，则多使用汉越系统的「tư／四」。
当「5」出现在10以後的数字的个位上时，由於「五」（năm／𠄼）和「年」（năm／𢆥）同音，其发音做「lăm」。
當「𨒒」（10）出現在20以後的數字中時，其讀音變為「mươi」。

序數詞[编辑]

越南語的序數詞一般在數字前加前綴「thứ」，這是個漢越詞，其對應的漢字是「次」。序數詞中，「1」「4」一般采用漢越系統的「nhất／一」「tư／四」，「2」有時采用漢越系統的「nhì／二」，其他數字仍多沿用純越系統數字。

意義	國語字表記	漢喃表記
第1	thứ nhất	次一
第2	thứ hai ‧ thứ nhì	次𠄩 ‧ 次二
第3	thứ ba	次𠀧
第4	thứ tư	次四
第5	thứ năm	次𠄼
第…	thứ …	次…

腳注[编辑]

[帮助]

^ 此处的「兆」遵照的是其在越南语中的使用法，表示1000000。
^ 《五經算術》：「按黃帝為法，數有十等。及其用也，乃有三焉。十等者，謂億、兆、京、垓、秭、壤、溝、澗、正、載也。三等者，謂上、中、下也。其下數者，十十變之。若言十萬曰億，十億曰兆，十兆曰京也。中數者，萬萬變之。若言萬萬曰億，萬萬億曰兆，萬萬兆曰京也。上數者，數窮則變。若言萬萬曰億，億億曰兆、兆兆曰京也。若以下數言之，則十億曰兆；若以中數言之，則萬萬億曰兆；若以上數言之，則億億曰兆。」
^ Tu dien Han Viet Thieu Chuu^{[失效連結]}：「(1): ức, mười vạn là một ức.」
^ Tu dien Han Viet Thieu Chuu^{[失效連結]}：「(3): triệu, một trăm vạn.」
^ Hán Việt Từ Điển Trích Dẫn 漢越辭典摘引（页面存档备份，存于互联网档案馆）：「Một ngàn lần một triệu là một tỉ 秭 (*). Tức là 1.000.000.000. § Ghi chú: Ngày xưa, mười vạn 萬 là một ức 億, một vạn ức là một tỉ 秭.」

概观[编辑]

基本数字[编辑]

其他數字[编辑]

序數詞[编辑]

腳注[编辑]

相关条目[编辑]